Της Σοφίας Πιστοφίδου – Τσόγκα, Καθηγήτριας Φιλολόγου
Ξεφυλλίζοντας το Μηναίον Δεκεμβρίου, είχα την απρόσμενη χαρά να βρεθώ μπροστά σε ένα…. εύρημα! Στο Συναξάριον της ΙΖ΄ Δεκεμβρίου αναφέρονται, όπως είναι ορισμένο, οι τιμώμενοι της ημέρας Άγιοι και μεταξύ αυτών « … Καί μνήμη τοῦ Ὁσίου καί ἀειμνήστου ὁμολογητοῦ Δουνάλε, τοῦ μετονομασθέντος Στεφάνου».
Ακολοθούν οι καθιερωμένοι προς τιμήν του Οσίου Στίχοι και βίος σύντομος, στον δεύτερο στίχο του οποίου διαβάζουμε, για την πατρίδα του Οσίου: «… νήσου τινός, ἥ παρά μέν τισι Νιβερτίς λέγεται, παρ’ ἄλλοις δέ, Βεῤῥόη, πλησίον οὔσα Γαδείρων, τοῖς Ὠκεανοῦ περικλυζομένη ῥεύμασι».
Βρίσκουμε λοιπόν το τοπωνύμιο Βερρόη, παλαιότερη γραφή του ονόματος της πόλεως Βερροίας, στην έξοδο της Μεσογείου προς τον Ωκεανό, τον Ατλαντικό, πλησίον της αρχαίας πόλεως των Γαδείρων, σημερινό Κάδιξ.
Όπως προκύπτει από τον βίο του, ο Όσιος έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Ζ΄ Πορφυρογεννήτου, (της Μακεδονικής Δυναστείας του Βυζαντίου) 912-959 και του γιου του Ρωμανού Β΄ Πορφυρογεννήτου, 959-963, πριν γίνει ακόμη αυτός βασιλεύς. Και ακόμη, όταν Πατριάρχης Ιεροσολύμων ήταν ο Χριστόδουλος, στην αντίστοιχη με τα παραπάνω έτη περίοδο.
Συνήθως το τοπωνύμιο αυτό, με τις παραλλαγές του (Βέρροια, Βερρόη, Φέρραι κ.α.) το συναντούμε στην Ελληνική χερσόνησο καθώς και στις περιοχές των Ελληνιστικών βασιλείων, όπου ιδρύθηκαν Αλεξάνδρειες και Βέρροιες και επί Αλεξάνδρου του Μεγάλου, κατά την διάρκεια των εκστρατειών του, και στα χρόνια των διαδόχων του. Πάντως, όπου βρίσκεται το όνομα αυτό δηλώνει πανάρχαια Μακεδονική, Ελληνική παρουσία.
Ήταν λοιπόν συγκινητικά απρόσμενο να συναντήσω αυτό το τοπωνύμιο, με όλο το εθνικό βάρος του, σ´ ένα Λειτουργικό βιβλίο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ιδού λοιπόν, πεδίον ερεύνης για τους νέους μας, οι οποίοι και σπουδές έχουν κάνει σχετικές και ενδιαφέρον επιδεικνύουν και ζήλος συνοδεύει τις δραστηριότητές τους. Ας μάθουμε λοιπόν από τους νέους επιστήμονες ερευνητές κάτι περισσότερο για την Βερρόη των Γαδείρων. Βέβαια, εξέχοντες συμπολίτες μας, μετά από έρευνες – μελέτες, έχουν καταρτίσει ενδιαφέροντες πίνακες που περιλαμβάνουν περιοχές με το όνομα της όμορφης πόλεώς μας, πέραν της Ελλάδος και μέχρι τις άκρες του κόσμου. Θα μας γοητεύσει, όμως, πιστεύω, όλους μας, να μάθουμε και για μια ακόμη Βερρόη, που φτάνει ως εμάς, εδώ, από την μακρινή νησίδα των Γαδείρων.
Άραγε πόσο άκαιρο θα φαινόταν, θα ακουγόταν, αν προτείναμε να τιμήσουμε, με ένα παρεκκλήσιο στο όνομά του, την μνήμη του Οσίου Δουνάλε – Στεφάνου, ίσως «συγγενούς μας», τουλάχιστον όσον αφορά στην ονομασία της χώρας του, σεμνυνόμενοι για έναν Όσιο της Ορθοδοξίας, του οποίου η πατρίδα, όπως και η δική μας, φέρει το πανάρχαιο ελληνικότατο όνομα Βερρόη!
