Ευεργέτης του Ιερού Μοναστηριού της Καλλίπετρας
Του Παύλου Πυρινού
Εκπαιδευτικού – Μέλους Ε.Μ.Ι.Π.Η.
Ταχτοποιώντας και καταγράφοντας τους κώδικες του ιερού προσκυνηματικού Ναού Αγίου Αντωνίου, με εντολή και ευλογία του Σεβασμιωτάτου κ. Παντελεήμονος, ως μέλος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ναού, βρήκα εντός ενός απολογισμού (παλιού) έναν κώδικα1, που αφορούσε το Ιερό Μοναστήριο της Υπεραγίας Θεοτόκου (Δοβράς – Καλής Παναγιάς), που για χρόνια ήταν χαμένος.
Η έκπληξη και η χαρά μου μεγάλωσε, όταν διαπίστωσα ότι περιέχει πολλές και αξιόλογες πληροφορίες για τα μοναστήρια Δοβράς, Καλλίπετρας, Μουτζιάλης και Προφήτη Ηλία.
Επειδή καταβάλλεται από τον γράφοντα προσπάθεια ανάδειξης των ξεχασμένων δωρητών – ευεργετών των σχολείων, των εκκλησιών και των μοναστηριών της Βέροιας, σήμερα παρουσιάζω έναν ακόμη ευεργέτη του μοναστηριού της Καλλίπετρας, τον Γερό– Νικόδημο τον Καλλιπετρίτη.
Το πρακτικό της διαθήκης – δωρεάς του Γερό – Νικόδημου, μοναχού, περιέχεται στην 161 σελίδα του ανωτέρω κώδικα (στο παρόν σημείωμα δημοσιεύεται μονοτονικά).
Ίσον απαράλλακτον εκ της διαθήκης του Γέρο- Νικοδήμου, Καλιπετρίτη.
+ Ο Βερροίας Θεόκλητος επιβεβαιοί
Επειδή η ώρα του θανάτου μου είναι άδηλος, αποφασίζω ο υποφαινόμενος εν όσω έ/ χω υγιή νουν και σώας τας φρένας μου, ίνα διαθέσω τα περί της περιουσίας μου κινητής τε/ και ακινήτου, προς αποφυγήν διενέξεων και σκανδάλων, τα οποία δύνανται να συμ/ βώσι μετά τον θάνατον μου. Εν πρώτοις μεν συγχωρώ πάντας τους συναδέλφους μου/ όσοι με ελύπησαν, παρακαλώ και εγώ αυτούς όσοι εψυχράνθησαν κατ’ εμού, εί/ τε δικαίως, είτε αδίκως να μοι συγχωρήσωσιν εκ καρδίας, απάσης της περιουσίας/
μου είτε κινητής, είτε ακινήτου, κύριον εξουσιαστήν αφίημι το ιερόν Μοναστήριον/ μου το σεμνηνόμενον επ’ ονόματι της υπεραγίας Θεοτόκου της καλιπέτρας. εξ’/ αυτής δε μόνον διατάσω να δοθώσι προς τον Σεβασμιώτατον Δεσπότην μου Άγιον Βερ/ροίας Γρόσια 110 ήτοι εκατόν δέκα, εις δε τον ανεψιόν μου Τριαντάφυλλον/ γρόσια :50: πεντήκοντα, και εις τας τρεις ανηψιάς μου, ανά γρόσια 25: Όστις και /
όποιος δήποτε διασείσει και χαλάσει την παρούσαν μου διαθήκην, να έχη τας/ αράς της υπεραγίας Θεοτόκου, και πάντων των αγίων, αντίδικον δε τον Θεόν εν/ ημέρα κρίσεως. Εκτελεστάς δε της παρούσης ταύτης αφίημι τους ιδίους συναδέλ/ φους μου. διο εγένετο η παρούσα μου διαθήκη τη επιβεβαιώσει του Σεβασμιωτάτου/ Γέροντος αγίου Βεροίας, τη / εμή υπογραφή, και της μαρτυρίας των εντίμων/ προκρίτων της πόλεως Βεροίας, ίνα έχη το κύρος και την ισχύν εν παντί κριτηρίω και υποφαίνομαι
1850: 12 Μαρτίου: Εν Βερροία.
Κωνσταντίνος Μιχαήλ μαρτυρώ
Αναστάσιος Μ: μαρτυρώ
Μερκούριος Πρωτοψάλτου μαρτυρώ
Ο της αυτής Ιεράς Μονής επίτροπος Μερκούριος Ιωάννου μαρτυρώ
Παρατηρήσεις – Συμπεράσματα
1. Από τη διαθήκη, φαίνεται ότι μεταξύ των μοναχών της Καλλίπετρας καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα η έννοια της έμπρακτης αγάπης προς το μοναστήρι και τον συνάνθρωπο. Για το λόγο αυτό συναντούμε, κατά καιρούς, στο μοναστήρι της Καλλίπετρας αρκετούς δωρητές και ευεργέτες. Ένας από αυτούς είναι και ο Γερό – Νικόδημος που άφησε την κινητή και ακίνητη περιουσία του στο μοναστήρι.
2. Το μόνο που γνωρίζουμε, σήμερα, για τον Γερό – Νικόδημο, είναι ότι είχε στη Βέροια κάποιον ανιψιό με το όνομα Τριαντάφυλλος και τρεις ανιψιές.
3. Εκτελεστές της διαθήκης του άφησε τους συναδέλφους του στη μονή. Η ενέργεια αυτή φανερώνει τον σύνδεσμο αγάπης και συνεργασίας των μοναχών.
4. Τη διαθήκη υπογράφουν: Ο Μητροπολίτης Βεροίας Θεόκλητος, οι πρόκριτοι Κωνσταντίνος Μιχαήλ, Αναστάσιος Μ. και Μερκούριος Πρωτοψάλτου. Ακόμη υπογράφει τη διαθήκη και «ο της αυτής Ιεράς Μονής επίτροπος Μερκούριος Ιωάννου».
Το σημείωμά μου αυτό στοχεύει στο να αναδειχθούν όσο δυνατόν περισσότεροι δωρη-τές – ευεργέτες της Βέροιας, της τοπικής της εκκλησίας, των σχολείων και των μοναστηριών της.
1. Ο κώδικας φέρει τον τίτλο (6.3), 1842: Απριλίου 23: / Κώδιξ του Ιερού Μοναστηρίου της Υπεραγίας Θεοτόκου επονομαζομένης / Δοβράς, εν ω καταγράφονται πάντες οι λογαριασμοί αυτού, και ιερά/ κειμήλια και σκεύη και κτήματα και ότι άλλο ιδιόκτητον αυτού / προς ιδίαν ασφάλειαν αυτού τη επιταγή του Πανιε/ ρωτάτου Δεσπότη αγίου Βεροίας κυρίου/ κυρίου Διονυσίου Λερίου.
2. Βλ. Δημ. Παπάζη, Η Ιερά Μονή Παναγίας Κουκουμητριώτισσας. Η επονομαζομένη Δοβρά, Βέροια, 1999, σ.50, σημ.11 και Γ.Χ. Χιονίδη, Σύντομη Ιστορία του Χριστιανισμού στην περιοχή Βεροίας, Βέροια, 1961, σ.58.
Η σελίδα του κώδικα της Δοβρά όπου περιλαμβάνεται το “ίσον απαράλλακτον εκ της διαθήκης του Γερό Νικοδήμου, Καλιπετρίτου”